Σε ένα ενιαίο οικόπεδο ή αγροτεμάχιο, είτε αυτό είναι άδομο είτε έχει ήδη κτίσματα εντός αυτού, μπορούν να δημιουργηθούν περισσότερες ανεξάρτητες και αυτόνομες ιδιοκτησίες μέσω της Συμβολαιογραφικής Πράξης Σύστασης.
Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει δύο κύρια είδη σύστασης ιδιοκτησιών:
Οριζόντια Ιδιοκτησία: Εφαρμόζεται όταν υπάρχει ήδη ένα κτίριο, και οι ιδιοκτήτες επιθυμούν να διαχωρίσουν κάθε διαμέρισμα ως αυτόνομη και ανεξάρτητη ιδιοκτησία. Στην πράξη αυτή καθορίζονται με σαφήνεια τα όρια των κοινόχρηστων χώρων του κτιρίου, τα όρια των αυτόνομων ιδιοκτησιών και τα ποσοστά συνιδιοκτησίας τους στο οικόπεδο. Επιπλέον, συντάσσεται και ο κανονισμός της πολυκατοικίας.
Κάθετη Ιδιοκτησία: Εφαρμόζεται όταν διαχωρίζεται ένα οικόπεδο σε δύο ή περισσότερα ανεξάρτητα και αυτόνομα τμήματα, εντός των οποίων υφίστανται ή πρόκειται να ανεγερθούν ξεχωριστά και αυτόνομα κτίσματα. Στην πράξη αυτή, ορίζονται ακριβώς τα όρια κάθε αυτόνομης ιδιοκτησίας, το ποσοστό συνιδιοκτησίας της στο ενιαίο οικόπεδο και συχνά το δικαίωμα δόμησης ή κάλυψης κάθε ιδιοκτησίας.
Η Πράξη Σύστασης Ιδιοκτησίας, είτε πρόκειται για οριζόντια είτε για κάθετη ιδιοκτησία, αποτελεί συμβολαιογραφική πράξη που συντάσσεται από Συμβολαιογράφο και καταχωρείται στο Ελληνικό Κτηματολόγιο. Για την σύνταξη αυτής της πράξης απαιτείται τοπογραφικό διάγραμμα του ακινήτου με συντεταγμένες ΕΓΣΑ’87, σχέδια κατόψεων όλων των ορόφων (σε περίπτωση ύπαρξης κτιρίου), βεβαίωση νομιμότητας για το υπάρχον ακίνητο και πίνακας κατανομής ποσοστών ιδιοκτησίας.
Ο πίνακας κατανομής ποσοστών αναγράφει τα στοιχεία κάθε νέας ιδιοκτησίας, το εμβαδόν της, το ποσοστό συνιδιοκτησίας στο οικόπεδο και την συμμετοχή της στις κοινόχρηστες δαπάνες (π.χ. θέρμανση, καθαριότητα, συντήρηση ανελκυστήρα κ.α.).
Η Πράξη Σύστασης Ιδιοκτησίας, αφού συνταχθεί, αποτελεί το σημαντικότερο νομικό έγγραφο για το ακίνητο. Συνεπώς, είναι απαραίτητο να καταγράφονται με ακρίβεια τα εμβαδά, οι χώροι και οι χρήσεις κάθε νέας ιδιοκτησίας, ώστε να αντιπροσωπεύουν πλήρως την πραγματική κατάσταση. Το ίδιο ισχύει και σε περίπτωση τροποποίησης της Πράξης Σύστασης Ιδιοκτησίας, λόγω οποιασδήποτε αλλαγής στις ιδιότητες του ακινήτου (π.χ. μεταβολή των τετραγωνικών μέτρων, προσθήκη επιπλέον ορόφου ή ακινήτου, αλλαγή στους κοινόχρηστους χώρους κ.α.).